Tanrı Kelimesi Allah (c.c.) lafzını yerini tutar mı?

“Allah” lafza-i celal Allah’ın ism-i özel ismidir. Kur’an’da -besmelelerle birlikte- 2800’den fazla “Allah” ismi geçmektedir. “Allah” ismi geçmektedir. “De ki: O Allah’tır, birdir.”
“İster Allah diye çağırın, ister Rahman.. fark etmez, güzel isimler onundur.”(İsra, 17/110)
İlah ve tanrı kelimeleri, “Allah” lafza-i celalin yerini tutamaz. Bu sebeple, “tanrı” kelimesi ile “ilah” kelimesi birbirinin yerine kullanılabilir.
Bir âyet-i kerimede,
“En güzel isimler Allah’ındır. Allah’a bu isimlerle dua ediniz” (A’raf, 7/180) Ayeti Kerime Cenab-ı Hakk’ın birçok isimlerinin bulunduğuna işaret etmektedir. Her birisi güzel ve ulvî mânâlar ihtiva eden bu yüce isimlere “güzel isimler” mânâsında “esmâ-i hüsnâ” denilmektedir. Bu İlâhî isimlerden 99 ismi şunlardır:
ER-RAHMAN Dünyada bütün mahlukatı rızıklandıran
ER-RAHİM Ahirette yalnız dostlarına rahmet edecek
EL-MELİK Bütün mevcudatın gerçek sahibi ve hükümdarı
EL-KUDDÜS Bütün mahlukatı maddi ve manevi kirlerden arındıran
ES-SELAM Her türlü tehlikeden kullarını selamette kılan
EL-MÜMİN Kalplerde iman nurunu yakan ve kullarına güven veren
EL-MÜHEYMİN Bütün varlıkları ilim ve kontrolu altında tutan
EL-AZİZ Sonsuz izzet sahibi olan
EL-CEBBAR İstediğini zorla yaptıran
EL-MÜTEKEBBİR Sonsuz büyüklük ve azamet sahibi
EL-HALIK Her şeyi yoktan yaratan
EL-BARİ Eşyayı ve herşeyin aza, cihazatını birbirine uygun yaratan
EL-MUSAVVİR Her varlığa münasip şekil giydiren
EL-GAFFAR Çok affeden
EL-KAHHAR Her şeye galip gelen ve bütün düşmanlarını kahreden
EL-VEHHAB Bol bol hediyeler veren
ER-REZZAK Bütün rızka muhtaç olanları rızıklandıran
EL-FETTAH Her şeyi hikmetle açan
EL-ALİM Her şeyi hakkıyla bilen
EL-KABID İstediğinin maddi ve manevi rızkını daraltan
EL-BASIT İstediğinin maddi ve manevi rızkını genişleten
EL-HAFID İstediği kulunu şeref sahibi iken rezil rüsvay eden
ER-RAFİ Dilediklerinin mertebesini yükselten
EL-MUİZ İstediğine izzet veren ve şereflendiren
EL-MÜZİLL İstediğini zelil kılan
ES-SEMİ Gizli açık her sesi işiten
EL-BASİR Her şeyi bütün incelikleriyle gören
EL-HAKEM Hükmeden hakkı yerine getiren
EL-ADL Tam adaletli, Allah adildir zalimleri sevmez
EL-LATİF Lutfu keremi bol olan
EL-HABİR Her şeyden haberdar olan
EL-HALİM Yaratıklarına son derece yumuşak muamele eden
EL-AZİM Kendisine büyük ümitler beslenen
EL-GAFUR Kullarının günahlarını bağışlayan
EŞ-ŞEKUR Rızası için yapılan işleri bol sevapla karşılayan
EL-ALİYY Her şeyiyle yüce olan
EL-KEBİR Varlığının kemaline hudut yoktur
EL-HAFIZ Her şeyi muhafaza eden
EL-MUKİT Her türlü mahlukata münasip rızık veren
EL-HASİB Kullarının bütün fiillerinin hesabını gören
EL-CELİL Yücelik ve ululuk sahibi
EL-KERİM İyilik ve ikramı bol olan
ER-RAKİB Bütün varlıklar üzerinde gözcü
EL-MÜCİB Kullarının dualarına cevap veren
EL-VASİ İlim ve insanı her şeyi içine alan
EL-HAKİM Her şeyi yerli yerinde yapan
EL-VEDUD İtaatkar kullarını çok seven
EL-MECİD Azamet şeref ve hakimiyeti sonsuz
EL-BAİS Peygamberler gönderen ve ölüleri dirilten
EŞ-ŞEHİD Kullarının her yaptığını gören
EL-HAKK Varlığı hiç değişmeden duran, daima sabit
EL-VEKİL Kendine güvenen kullarının işini en iyi yoluna koyan
EL-KAVİYY Güç ve kuvveti sonsuz olan
EL-METİN Hiçbirşey hükmünü sarsmayan ve kendisine güvenilen
EL-VELİYY Müminlerin dostu olan
EL-HAMİD En çok övülen ve en çok övgüye layık olan
EL-MUHSİ Her şeyin sayısını bir bir bilen
EL-MÜBDİ Mahlukatı örneksiz ve yoktan yaratan
EL-MUİD Mahlukatı öldükten sonra yeniden dirilten
EL-MUHYİ Canlılara hayat veren
EL-MÜMİT Canlı bir mahlukun ölümünü yaratan
EL-HAYY Gerçek hayat sahibi olan
EL-KAYYUM Gökleri yeri ve bütün mahlukatı ayakta tutan
EL-VACİD İstediğini bulan
EL-MACİD Sonsuz şan ve yücelik sahibi
EL-VAHİD İsimlerinde sıfatlarında ve fiillerinde ortağı olmayan
ES-SAMED Her şey kendisine muhtaç, O kimseye muhtaç değil
EL-KADİR Sonsuz kudret sahibi olan
EL-MUKTEDİR Her şeye gücü yeten
EL-MUKADDİM Dilediğini öne geçiren
EL-MUAHHİR İstediğini arkaya bırakan
EL-EVVEL Herşeyden önce olan
EL-AHİR Herşeyden sonra olan
EZ-ZAHİR Varlığı apaçık görünen
EL-BATIN Herşeyin iç yüzünden haberdar olan
EL-VALİ Mahlukatın işlerini yoluna koyan
EL-MÜTEALİ Ali, büyük
EL-BERR Herkesten fazla iyilik yapan
ET-TEVVAB Bütün tevbeleri kabul eden
EL-MÜNTEKİM Suçluları müstehak oldukları cezaya çarptıran
EL-AFÜVV Kullarını çok çok affeden
ER-RAUF Kullarına çok şefkat edip esirgeyen
MALİKÜL MÜLK Hakiki mülk sahibi O dur. Dilediğine verir, dilediğinden alır
ZÜL-CELALİ VEL İKRAM Büyüklük, fazl ve kerem sahibi
EL-MUKSİT Bütün işleri denk, birbirine uygun
EL CAMİ İstediğini istediği şekilde toplayan
EL GANİY Gerçek zenginlik sahibi ve hiçbir şeye muhtaç olmayan
EL-MUĞNİ Mahlukatının ihtiyacını giderip zengin kılan
EL-MANİ İstediği şeyin meydana gelmesine engel olan
ED-DARR Hikmeti gereği elem ve zarar verici şeyleri yaratan
EN-NAFİ Faydalı şeyleri yaratan
EN-NUR Alemleri, istediği simaları ve gönülleri
EL-HADİ Kullarına hidayet veren
EL-BEDİ Eser ve insanıyla varlığı apaçık görünen
EL-BAKİ Varlığının sonu olmayan
EL-VARİS Bütün mülk ve servetlerin hakiki sahibi
ER-REŞİD Bütün işlerini ezeli hikmetine göre neticeye ulaştıran
ES-SABUR Asileri hemen cezalandırmayıp çok sabreden
İbnî Mâce ve Tirmizi gibi hadis kitaplarında esmâ-i hüsnâ hakkında rivayet edilen hadis-i şeriflerde Peygamberimiz (asm) bu isimleri bir bir zikretmekte ve faziletini bildirmektedir. Esmâ-i hüsnânın sayıldığı hadis-i şerifin baş kısmının meali şöyledir:
“Şüphesiz, Allah’ın doksan dokuz, yüzden bir eksik ismi vardır. Muhakkak Allah tektir, tek olanı sever. Kim o doksan dokuz ismi sayarsa veya ezberlerse Cenab-ı Hak onu Cennetle mükâfatlandırır.” (İbni Mâce, Dua 10; Tirmizî, Dua 83)
Bu bilgiler ışığında “tanrı” kelimesi “Allah” lafzının yerini tutmaz. Ancak kişi isterse Allah’ı niyet ederek, bir yaratıcıyı kasdederek, İlah ya da Tanrı diyebilir.